Διαμετρήματα κυνηγετικών όπλων

Ο όρος "διαμέτρημα" ενός λειόκαννου κυνηγετικού όπλου, εκφράζει τον αριθμό των μολύβδινων σφαιρών που μπορούμε να κατασκευάσουμε για το διαμέτρημα αυτό από μία λίβρα (=454 γραμμάρια) καθαρό μολύβι.
Ο ορισμός αυτός προέκυψε επειδή τα πρώτα όπλα με λεία κάννη έριχναν μολυβένιες μπάλες και ήταν πρωταρχικής σημασίας η ποσότητα του μολύβδου που απαιτούνταν.
Από τον ορισμό προκύπτει ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός του διαμετρήματος τόσο πιό μικρή είναι η διάμετρος της κάννης. Για παράδειγμα, από μιά λίβρα μολύβδου μπορούμε να φτιάξουμε 12 μπάλες με διάμετρο 18.5χιλ και βάρος 38γραμ. για το διαμέτρημα 12. Ομοίως, από την ίδια ποσότητα μολύβδου, μπορούμε να φτιάξουμε 20 μπάλες με διάμετρο 15.6χιλ και βάρος 23γραμ. για το διαμέτρημα 20.
Στον επόμενο πίνακα φαίνονται όλα τα διαμετρήματα που κυκλοφόρησαν κατά καιρούς με την διάμετρο της κάννης τους σε χιλιοστά και ίντσες καθώς επίσης και τις γομώσεις τους.

Διαμέ-
τρημα
Διάμε
-τρος (in)
Διάμε
-τρος (χιλ)
Θεωρη
-τική γόμωση
Μέση γόμωση (γραμ)Παρατηρήσεις
4 0.935 26.73 110 - Δεν χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια.
8 0.835 21.22 57 - Δεν χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια.
10 0.775 19.69 46 - Βρίσκεται ακόμα σε χρήση (στην Αμερική ιδίως). Ελάχιστα όπλα και φυσίγγια παράγονται σε cal.10.
12 0.729 18.53 38 32 Το πιό δημοφιλές διαμέτρημα. Είναι η πρώτη επιλογή για όλους τους κυνηγούς εκτός από τους πολύ μικρόσωμους.
16 0.662 16.84 28 28 Δίνει ελαφρώς πιό λεπτά και φινετσάτα όπλα από το 12ga αλλά υποφέρει από έλλειψη προσφοράς σε όπλα και φυσίγγια.
20 0.615 15.63 23 26 Εχει αισθητά μικρότερο όγκο και είναι πιό "όμορφο" και αρμονικό από το 12ga. Προτιμάται από μικρόσωμους κυνηγούς και γυναίκες αλλά θα μπορούσε να έχει χρήση σε περισσότερες περιπτώσεις.
24 0.580- 14.73 19 21 Προς κατάργηση. Δεν προσφέρει κανένα πλεονέκτημα έναντι των γειτονικών του διαμετρημάτων.
28 0.550 13.97 16 18 Πρόκειται για το μικρότερο διαμέτρημα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με αξιώσεις στο κυνήγι (π.χ στα ορτύκια).
32 - 13.36 14 14 Ισχύει η ίδια παρατήρηση με το 24ga. Μερικές φορές τα φυσίγγια του αναφέρονται σαν cal.14mm
0.410
(36)
0.410 10.41 7 12 Είναι το μικρότερο διαμέτρημα με φυσίγγια κεντροφλεγή (με καψούλι) που επαναγομώνονται. Ακατάλληλο για τα περισσότερα πραγματικά κυνήγια.
9χιλ
Φλόμπερ
0.357 9.00 4.3 6 Το ωφέλιμο βεληνεκές του δεν ξεπερνά τα 10 μέτρα. Τα φυσίγγια του στοιχίζουν όσο και του 12ga!!

Τα δυσεύρετα διαμετρήματα δεν συνίστανται προς απόκτηση εκτός αν υπάρχουν συναισθηματικοί λόγοι ή αν βρεθεί κάποιο τέτοιο όπλο μεταχειρισμένο με συλλεκτική αξία σε πολύ χαμηλή τιμή (ευκαιρία). Πέρα από τα παραπάνω διαμετρήματα κυκλοφόρησαν μεμονωμένα σε μερικές χώρες και όπλα διαμετρήματος 13 ή 14 αλλά δεν εξαπλώθηκαν.

Κριτήρια επιλογής διαμετρήματος κατά την αγορά ενός νέου όπλου:

  • Το μέγεθος (όγκος) και λιγότερο το βάρος σε σχέση με το ύψος και το βάρος του κυνηγού.
  • Η ποικιλία των προσφερομένων προς πώληση όπλων.
  • Η ευκολία εύρεσης και η ποικιλία φυσιγγίων καθώς επίσης και το κόστος τους.
  • Το διαμέτρημα του όπλου ή των όπλων που πιθανόν ήδη κατέχουμε.
  • Τα είδη κυνηγίου (θηράματα) και το επιθυμητό βάρος γόμωσης σκαγίων.
  • Ο συνδυασμός όλων των προηγούμενων κριτηρίων.

Πρακτικά η πρώτη επιλογή είναι το 12.
Υπάρχει τεράστια ποικιλία σε όπλα και φυσίγγια όλων των τύπων. Το κόστος των φυσιγγίων του είναι το μικρότερο από όλα τα διαμετρήματα (ακόμα και από το φλόμπερ) λόγω της μεγάλης κατανάλωσης και του ανταγωνισμού. Φυσίγγια 12ga θα βρείτε και στο τελευταίο χωριό ενώ φυσίγγια άλλων διαμετρημάτων μόνο στα κεντρικά οπλοπωλεία και συνήθως σε ένα μόνο τύπο. Γομώσεις από 24-36γρ (κανονικές), 37-43γρ (ημιμάγκνουμ), 44-56γρ (μάγκνουμ) και μέχρι 64γρ (σούπερμάγκνουμ). Στην αγορά σήμερα υπάρχουν δίκαννα 12ga που ζυγίζουν λιγότερο από 2.700. Αν υπάρχει κάποιος λόγος για να φύγει κάποιος από το 12ga είναι ο μεγάλος όγκος του όπλου σε σχέση με το μέγεθος του κυνηγού. Σκεφθείτε πόσο δύσκολο είναι σε μια λεπτεπίλεπτη γυναίκα κυνηγό να χρησιμοποιεί μια 12άρα καραμπίνα και πόσο μεγάλη φαντάζει στα χέρια της. Σε αυτή την περίπτωση ένα όπλο 20ga ή 28ga θα έδειχνε πολύ πιό όμορφα.

Υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερο διαμέτρημα;
Για τα Ελληνικά δεδομένα η απάντηση είναι κατηγορηματικά ΟΧΙ!!. Στις μέρες μας τα μεγάλα διαμετρήματα 4 και 8 έχουν πλέον εξαφανιστεί εντελώς. Οι γομώσεις τους καλύφθηκαν εν μέρει από το διαμέτρημα 10 και από τις εκδόσεις magnum και supermagnum του διαμετρήματος 12.
Δεν βλέπω κανένα λόγο για να αγοράσει κάποιος ένα όπλο 10ga. Είναι ελάχιστες οι επιλογές σε όπλα και ακόμα λιγότερες σε φυσίγγια τα οποία είναι και απλησίαστα στην Ελλάδα. Αν κάποιος θέλει οπωσδήποτε να ρίχνει τόσο βαριά φυσίγγια ας αγοράσει ένα 12ga magnum ή supermagnum που φτάνει τα 64 γραμμάρια σκάγια. Εχει το πλεονέκτημα ότι θα μπορεί να ρίχνει και απλά (φθηνά!) φυσίγγια.

Τα μικρότερα διαμετρήματα

Διαμέτρημα 16.
Είναι λίγο πιό λεπτό από το 12 και λέγεται ότι ταιριάζει καλύτερα στις μέσες ανθρώπινες αναλογίες. Το θέμα του βάρους δεν είναι σημαντικό αφού σήμερα υπάρχουν πολλά 12άρια ελαφρύτερα και από 20άρια ακόμα. Η κλασική του γόμωση (28γρ) υπερκαλύφθηκε από τα γειτονικά του (και πιό δημοφιλή) διαμετρήματα και έτσι περιορίστηκε σημαντικά η εξέλιξή του. Στην δεκαετία του '60 ήταν αρκετά δημοφιλές και στην Ελλάδα. Ετσι, εμφανίζονται κατά καιρούς στην αγορά εξαιρετικά 16άρια και σε καλές τιμές λόγω της περιορισμένης ζήτησης. Ελάχιστα είναι τα καινούρια όπλα 16ga στην αγορά και ομοίως ελάχιστα τα διαθέσιμα φυσίγγια.

Διαμέτρημα 20
Ανερχόμενο διαμέτρημα (το πιό δημοφιλές μετά το 12). Είναι αρκετά πιό λεπτό και ελαφρύ από το 12. Είναι κατάλληλο για μικρόσωμους κυνηγούς και γυναίκες λόγω μεγέθους και βάρους. Εχει αναπτυχθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια και υπάρχει μια σχετική ποικιλία όπλων και φυσιγγίων στην αγορά. Από πλευράς γομώσεων η κλασική του γόμωση (24 γρ.) υπάρχει πλέον και σε διαμέτρημα 12 και μάλιστα με χαμηλότερο κόστος. Στη magnum εκδοχή του ρίχνει μέχρι και 36 γραμμάρια σκάγια υπερκαλύπτοντας τις κλασικές γομώσεις του 12ga. Πρόσφατα η Cheddite παρουσίασε φυσίγγι 20ga με 40 γραμμάρια σκάγια!. Βέβαια, συγκρίνοντας δύο φυσίγγια 12 και 20 με ίδια γόμωση είναι βέβαιο ότι το 12 θα έχει καλύτερη κατανομή και διάτρηση από το 20 και επιπλέον θα είναι σημαντικά φθηνότερο. Δεν πρέπει να αγοράσει κάποιος ένα 20άρι με την προοπτική να ρίχνει φυσίγγια με 36 γραμμάρια σκάγια. Τα φυσίγγια αυτά στο ελαφρύ 20άρι κλωτσάνε περισσότερο από ότι σε ένα 12άρι, επιταχύνουν τις φθορές του όπλου και εππλέον είναι και πανάκριβα. Συμπερασματικά, προτείνω την αγορά 20αριού σε κυνηγούς που έχουν αποδεχτεί ότι συνήθως θα ρίχνουν 24-28 γραμμάρια σκάγια (πιστεύω ότι επαρκούν για πολλά Ελληνικά κυνήγια). Βεβαίως, στην άκρη της φυσιγγιοθήκης μπορεί να υπάρχουν και μερικά βαρύτερα φυσίγγια αν τύχει κάποιο αξιόλογο θήραμα.

Διαμέτρημα 24 & 32:
Ελάχιστα όπλα και φυσίγγια υπάρχουν στην αγορά (για πόσο ακόμα;) Δεν υπάρχει κανένας λόγος να τα προτιμήσετε.

Διαμέτρημα 28.
Το μικρότερο διαμέτρημα με κυνηγετικές αξιώσεις. Η τυπική γόμωσή του είναι 17 γραμμάρια ενώ η τυπική αμερικάνικη γόμωση είναι 21γρ (το κόστος των αμερικάνικων φυσιγγίων είναι απαγορευτικό για τα Ελληνικά δεδομένα). Πρόσφατα η Winchester και λίγες ακόμα εταιρίες παρουσίασαν φυσίγγια 28ga με 28γρ. σκάγια!! Δίνει μικροκαμωμένα και όμορφα όπλα. Υποφέρει και αυτό από έλλειψη ποικιλίας όπλων και φυσιγγίων.

Διαμέτρημα 36 (0.410).
Λανθασμένα ονομάζεται 36άρι. Το πραγματικό διαμέτρημα του όπλου είναι "68". Το διαμέτρημα 36, αν υπήρχε, θα ήταν ανεπαίσθητα μικρότερο από το 32ga. Ο αριθμός 0.410 είναι η διάμετρος της κάννης σε ίντσες (10.4χιλ). Κατάλληλο για την εκπαίδευση παιδιών και γυναικών. Στην Αμερική είναι πολύ δημοφιλές με γόμωση μάγκνουμ (19-21γρ). Βέβαια, στην Ελλάδα, τέτοια φυσίγγια κοστίζουν τα διπλάσια τουλάχιστον χρήματα από τα κοινά 12άρια φυσίγγια. Συμπερασματικά, το θεωρώ ακατάλληλο για τα περισσότερα πραγματικά κυνήγια.

Φλόμπερ 9χιλ.
Το θεωρητικό διαμέτρημα του όπλου είναι "105". Πολλοί το αγοράζουν για τα παιδιά τους. Αρκετοί κυνηγοί ξεκίνησαν τα πρώτα τους (λαθρο)κυνηγετικά βήματα στην εφηβική ηλικία με ένα φλομπεράκι. Τα φυσίγγια του (περιφερειακής επίκρουσης) δεν ξαναγεμίζονται και στοιχίζουν περισσότερο και από τα φυσίγγια του 12ga. Ετσι δεν δικαιολογείται η χρήση του για κανένα λόγο. Για την εκπαίδευση των παιδιών σας (πάντα με την επίβλεψή σας!!) προτιμήστε ένα 36άρι ή ένα 28άρι των οποίων τα φυσίγγια επαναγομώνονται αν θέλετε.

Οπως αναφέρθηκε ήδη, στα μικρότερα (του 12) διαμετρήματα υπάρχει έλλειψη ποικιλίας σε φυσίγγια. Επιπλέον τα φυσίγγια των μικρότερων διαμετρημάτων είναι υπερτιμημένα και συνήθως κοστίζουν περισσότερο από τα 12άρια παρότι έχουν πολύ μικρότερες ποσότητες πυρίτιδας και σκαγίων. Τέλος, οι μικρότεροι κατασκευαστές φυσιγγίων δεν αφιερώνουν τον απαιτούμενο χρόνο για δοκιμές στα μικρότερα διαμετρήματα με αποτέλεσμα τα φυσίγγια τους να παρουσιάζουν κατά καιρούς προβλήματα απόδοσης και σταθερότητας.
Η λύση σε όλα τα παραπάνω προβλήματα είναι η ιδιογόμωση φυσιγγίων από εμάς τους ίδιους. Η ιδιογόμωση, επιπλέον, επεκτείνει το εύρος γομώσεων των διαφόρων διαμετρημάτων προς τα κάτω. Για παράδειγμα, στο 20ga η μικρότερη εργοστασιακή γόμωση είναι 24γραμ. Φτιάχνοντας μόνοι μας τα φυσίγγια μας, μπορούμε άνετα να κατεβάσουμε τη γόμωση του 20ga εως και στα 17γραμ σκάγια υπερκαλύπτοντας την εργοστασιακή γκάμα γομώσεων του διαμετρήματος 28.

Ενα ακόμα πρόβλημα των μικρών διαμετρημάτων είναι η συνήθης τακτική των κατασκευαστών να μην παράγουν βάσεις σε μέγεθος ανάλογο με το διαμέτρημα. Ετσι βλέπουμε όπλα διαμετρήματος π.χ 28ga να είναι με βάση 12ga η οποία δείχνει τεράστια με τις λεπτές κάννες του 28ga. Και βέβαια, με τον τρόπο αυτό το συνολικό βάρος του όπλου διατηρείται ψηλά. Σε ακριβότερες σειρές όπλων βρίσκουμε βάσεις ανάλογες με το διαμέτρημα οπότε εκεί μπορούμε να θαυμάζουμε την αρμονία και την ευχρηστία που προσφέρουν τα μικρότερα διαμετρήματα.

Στο παρακάτω σχήμα είναι οι εργοστασιακές γομώσεις των επικρατέστερων διαμετρημάτων. Με ιδιογομώσεις μπορούμε να πάμε σε ακόμα χαμηλότερες γομώσεις σε όλα τα διαμετρήματα. Κάντε κλικ στο σχήμα για μεγέθυνση.

Οι εργοστασιακές γομώσεις των επικρατέστερων διαμετρημάτων

Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπουμε κάλυκες από όλα τα διαμετρήματα.

Φυσίγγια διαφόρων διαμετρημάτων

Φυσίγγια διαφόρων διαμετρημάτων

 

 

Πηγή: http://www.hunter.gr/index.php?a=1&b=1&c=cals